Art. 61 Konstytucji RP
“Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Prawo to obejmuje również uzyskiwanie informacji o działalności organów samorządu gospodarczego i zawodowego a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa”
Łatwy dostęp do informacji dotyczącej działalności administracji publicznej jest fundamentem demokratycznego państwa. Dobrze poinformowani obywatele są w stanie w większym stopniu angażować się w sprawy swojej społeczności, a także efektywnie kontrolować poczynania urzędników i polityków. Jawność informacji przynosi korzyści, które można wręcz policzyć i zmierzyć. Dodatkowo jawność wymusza dobrą organizację pracy w administracji publicznej i umożliwia zweryfikowanie, czy urzędnicy prawidłowo i na czas wypełniają swoje obowiązki. Obecnie w Olsztynie większość istotnych informacji udostępniania jest dopiero po złożeniu odpowiedniego wniosku. Czas to zmienić!
Plakat na drzwiach wejściowych olsztyńskiego ratusza
Dzisiaj, 22 marca 2016 roku złożyliśmy wniosek o udostępnienie rejestru umów cywilnoprawnych zawartych od 1 stycznia 2014 roku przez Urząd Miasta Olsztyna, Zarząd Dróg, Transportu i Zieleni oraz Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej. Jednocześnie, na drzwiach wejściowych do ratusza powisieliśmy plakat informujący o złożeniu przez nas wniosku. Mamy nadzieję, że powyższe wnioski będą impulsem, który doprowadzi do tego, że Urząd Miasta, ZDZiT oraz MPEC zaczną na bieżąco publikować informacje dotyczące umów. Ponadto uważamy, iż olsztynianie powinni uzyskać w końcu dostęp do pełnych informacji na temat zamówień publicznych (w szczególności o tych postępowaniach, do których nie stosuje się Ustawy Prawo zamówień publicznych), a także danych dotyczących planowanych inwestycji (np. wniosków o wydanie decyzji o ustaleniu warunków zabudowy) czy nagrań z posiedzeń Rady Miasta i jej komisji.
Poza samym udostępnianiem informacji, niezwykle ważne jest to, w jaki sposób dane są upubliczniane. Zdarza się, że dokumenty wysyłane pocztą elektroniczną są skanami wersji papierowych. W istotny sposób utrudnia to ich późniejszą analizę, a nawet wyklucza dostęp do nich np. niewidomym. Dlatego dane powinny być publikowane w przystępnej formie, co pozwoli w łatwy sposób przeszukiwać dokumenty oraz odczytywać je w szczególności przez osoby niepełnosprawne.
Tim Berners-Lee, jeden z twórców Internetu jaki znamy, opracował pięciostopniową skalę oceny dostępności danych. Zaczyna się ona od udostępnienia dokumentów w jakimkolwiek formacie (popularne skany dokumentów), poprzez dokumenty nie będące skanami, otwarte formaty, a kończy na dokumentach, które zawierają odnośniki do dodatkowych informacji ukazujące kontekst całej sprawy. Można więc powiedzieć, że droga od braku informacji do pełnej informacji jest długa i nie kończy się na zwyczajnym udostępnieniu danych w Internecie. Co więcej, standardem w dzisiejszych czasach jest upublicznianie danych źródłowych, co umożliwia ich dalsze przetwarzanie i generowanie nowej informacji. Odbywa się to poprzez udostępnienie publicznego interfejsu programistycznego aplikacji (API).
Jesteśmy zdania, że Olsztyn jest gotowy, aby przystąpić do awangardy polskich miast, które nie mają nic do ukrycia. To, czy dostęp do danych dotyczących działalności olsztyńskich urzędników i samorządowców będzie łatwiejszy, zależy jedynie od Prezydenta Olsztyna oraz radnych.
Forum Rozwoju Olsztyna będzie intensywnie działać na rzecz jawności w naszym mieście. Prawdziwa władza należy tylko i wyłącznie do dobrze poinformowanych obywateli!
Wniosek złożony w Urzędzie Miasta
Taki oto plakat powiesiliśmy na drzwiach wejściowych olsztyńskiego ratusza