W dniu 30 listopada 2015 roku Prezydent Olsztyna wydał Zarządzenie nr 525 „w sprawie określenia wysokości opłat za udostępnienie informacji publicznej na wniosek”, którym de facto wprowadzono „cennik” opłat naliczanych w przypadku udostępniania informacji publicznej (np. kserokopia jednej strony A4 kosztuje 37 groszy – opłaty naliczane są w przypadku, gdy koszt udostępnienia informacji przekracza 5 zł). Zarządzenie to jest jednak niezgodne z prawem, a dokładniej z art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. Przepisy tej ustawy nie umożliwiają odgórnego określania ryczałtowych stawek za udostępnienie informacji publicznej, co potwierdza zarówno piśmiennictwo, jak i orzecznictwo. W sprawie tej wypowiadał się m.in. Trybunał Konstytucyjny. W wyroku z dnia 16 września 2002 roku (K 38/01) TK orzekł wprost, iż z mocy prawa „z zasad dostępu do dokumentów i korzystania z nich wyłączone są takie aspekty proceduralne, które by np. przesądzały o odpłatności lub bezpłatności dostępu do dokumentów, wyznaczały terminy mogące zagrozić realności tego dostępu, itp.”. Wyznaczenie opłaty za udostępnienie informacji publicznej w każdym przypadku wymaga indywidualnego rozpatrzenia (np. wyrok WSA w Poznaniu z dnia 12 września 2012 r., sygn. IV SA/Po 475/12), a ustalone koszty muszą mieć charakter rzeczywisty (wyrok WSA w Warszawie z dnia 8 lipca 2010 r., sygn. II SAB/Wa 113/10 oraz wyrok WSA w Lublinie z dnia 8 kwietnia 2010 r., sygn. II SA/Lu 44/10).
Ponadto Prezydent Olsztyna w dniu 11 marca 2016 roku, Zarządzeniem nr 74, dokonał zmian w Zarządzeniu z 30 listopada 2015 roku, dodając postanowienie dotyczące kosztów skanowania dokumentów.
Jednocześnie warto zwrócić uwagę na fakt, że powyższe Zarządzenia zostały wydane z naruszeniem art. 11b ust. 3 Ustawy o samorządzie gminnym, zgodnie z którym zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich określa statut gminy. Warto w tym miejscu przytoczyć treść wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 20 października 2004 roku (IV SA/Wr 505/04): „Słusznie bowiem organ nadzoru stwierdził, że ta część zarządzenia narusza art. 11b ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.). Przepis ten uprawnienia do stanowienia zasad dostępu i korzystania z dokumentów powierzył radzie gminy. Żaden inny organ nie może wydawać aktów dotyczących tej kwestii. Wydanie aktu tej treści przez inny organ narusza ustawowo przyznaną kompetencję i wydany akt z naruszeniem tej kompetencji czyni nieważnym”. Co więcej, w dniu 3 lipca 2015 roku Prezydent Olsztyna wydał Zarządzenie nr 257 w sprawie wprowadzenia zasad udostępniania informacji publicznej na wniosek, które również zostało wydane z naruszeniem art. 11b ust. 3 Ustawy o samorządzie gminnym.
Skoro Piotr Grzymowicz wydaje zarządzenia, które są niezgodne z prawem, nie pozostało nam nic innego, jak poinformować Wojewodę Warmińsko – Mazurskiego o całej sprawie. Naszym zdaniem zarządzenia zostaną uchylone, gdyż kwestia „cenników” jest jasna – nie można ich stosować. Ponadto wszelkie postanowienia dotyczące udostępniania dokumentów mogą być określone jedynie w statucie gminy. Tak więc, tak czy inaczej Prezydent Olsztyna nie był uprawniony, aby ustanowić „cennik”, a także ogólne zasady udostępniania informacji publicznej.
Pismo do wojewody – opłaty za udostępnienie informacji